Kosovo i Metohija, dva centralna regiona dugogodišnje srpske države, zaista su suština srpskog duhovnog i kulturnog identiteta i državnosti od srednjeg veka do današnjih dana. Plodne i blage ravnice Kosova sa umerenom klimom, bogate vodnim resursima, sa visokim planinskim vencem koji ih okružuje graničeći se sa Albanijom, bile su bogom dano okruženje za plodan razvitak najviših dostignuća na svim poljima u srednjevekovnoj Srbiji. Kulturna i demografska snaga Srba je najbolje ilustrovana prisustvom do sada pronađenih 1500 spomenika srpske kulture. Mnoge istaknute vlastelinske srpske porodice su tada živele na tim prostorima, kao što su Brankovići, Hrebeljanovići, Musići, Vojinovići, a neke od njih su i začetnici srpkih dinastija.
Veliki broj otmenih zamkova sa bogatim aristokratskim životom unutar njihovih zidina postojalo je po celom Kosovu. To su takođe bila mesta okupljanja srpskog plemstva i centri gde su se donosile vazne političke i ostale odluke, a i mesta koja su posećivali strani izaslanici i istaknuti gosti iz plemićkih stranih vladajućih porodica. Ovo su neki od poznatijih srednjevekovnih zamkova: Svrčin, Pauni, Nerodimlja, Štimlje i mnogi drugi. U Svrčinu, je na primer, slavni spski car Dušan prvi put krunisan za kralja godine 1331-ve, a Pauni, poznat po svojoj lepoti, bio je omiljeno mesto kralja Milutina. U Pauni je 1342-ge srpski car Dušan primio Jovana VI Kantakuzina, jednog od pretendenta na Vizantijski tron tog vremena. Nerodimlja, sa tvrđavom Petrić oko dvorca, bila je omiljena rezidencija Stevana Dečanskog. U dvorcu Štimlje je kralj Uroš naplaćivao svoje dažbine. U Ribniku, blizu Prizrena, bili su dvorci srpskih careva Dušana i Uroša. Srpska elita i malobrojno plemstvo sagradilo je stotine malih kapela i nekoliko desetina hrišćanskih manastira-spomenika u toj oblasti. Neki od njih su sačuvani i do danas, kao što je Pećka Patrijaršija (od 1346-te sediste Srpskog Patrijarha), Dečani, Gračanica, Bogorodica Ljeviška, Banjska, Sveti Arhanđeli kod Prizrena i drugi. Srspke crkve i manastiri su vekovima bili vlasnici velikih kompleksa plodne zemlje. Naziv Metohije je nastao od grčke reči metoch što znači crkvena zemlja. Visoko razvijeni ekonomski život bio je integralni deo civilizacije na zavidnom nivou postignute u srednjevekovnoj Srbiji. Prizren je na primer, bio poznati ekonomski i trgovački centar, sa razvijenom proizvodnjom svile, centar zanata i brojnih naseobina gde su trgovci iz Kotora i Dubrovnika imali svoje kuće, a u 14-tom veku, Prizren je bio sedište dubrovačkog konzula za celu srpsku državu. I mnogi drugi trgovački centri kao što su Priština, Peć, Hoča i Vučitrn svedoče o snazi i visokoj razvijenosti ekonomskog života u tim regionima. Čuveni centri rudarstva bili su Trepča, Novo Brdo i Janjevo, od kojih je u 15-tom veku Novo Brdo postalo jedno od najvažnijih rudnika na Balkanu. Srebro i zlato su se izvozili u glavne evropske centre u velikim količinama. Srpsko srednjevekovno društvo je u svim aspektima bilo identično sa evropskim socijalnim, ekonomskim i kulturnim razvojem tog vremena, mnogo više integrisano u Evropu nego što to možda izgleda analizirano iz kasnije perspektive.
Turska invazija je značila fatalni preokret u srpskoj istoriji u drugoj polovini petnaestog veka. Kao što je poznato iz istorije, napredovanje Turaka ka Evropi je bio prilično spor proces. Kneza Lazar Hrebeljanović i srpsko plemstvo su u čuvenoj Kosovskoj bitki 1389-te učinili sve što je u ljudskoj moći da zaustave tursku invaziju ka jugoistočnoj Evropi. To nije samo bio sukob dve armije vođene njihovim vladarima - sprski knez Lazar i turski sultan Murat (koji su obojica poginuli u Kosovskoj bitki) već i sudar dve civilizacije, jedne hrišćanske i evropske, a druge islamske i azijatske. Kasnije, Kosovska bitka je poprimila mitske dimenzije presudnog istorijskog događaja u srpskoj nacionalnoj svesti, jako utičući na potonju sudbinu cele srpske nacije. Srpska epska poezija je veoma bogata i ciklus pesama posvećenih Kosovu je biser u tom blagu i moralni i psihološki stub srpskom narodu tokom vekova ropstva pod Turcima sve do 19-tog veka, a govoreći o Kosovu i Metohiji i do 1912, kada je konačno oslobođeno od Turaka. To je razlog zašto u srpskoj narodnoj poeziji nalazimo tako veliki broj predstavnika srpskog plemstva, zatim toliki broj dvoraca i istaknutih srpskih manastira sa Kosova i Metohije. Prizren se na primer u našim narodnim pesmama naziva "Srpskim Konstantinopoljem". Sve teme povezane sa Kosovom su simboli visokog civilizacionog nivoa srednjevekovnog srpskog društva i kulture, njegovog aristokratskog bogatstva i glamura sa jedne strane i padom te civilizacije zbog nasilnog i surovog udara otomanskih osvajača, sa druge. Turska invazija južnoistočne Evrope i srpskih zemalja kao njenog dela, nije samo donela opasnost pada hrišćanske civilizacije, nego je takođe odgovorna za destrukciju svih socijalnih struktura, eliminišući srpsku elitu i uništavajući najveći deo istaknutih kulturnih dostignuća. Deo srpske vlastele je bio ubijen, deo proteran u Aziju, deo primoran da primi islam, a deo je uspeo da emigrira na sever i preko Jadranskog mora u Italiju.
Široke mase, ostavljene bez svojih vođa, nisu imale druge mogućnosti nego da se drže tradicionalnih narodnih vrednosti. Zahvaljujući Pravoslavnoj Crkvi koja je uspela da oživi svoj rad 1557-me (obnova Pećke Patrijaršije) spski narod je održavao živim sećanje na srednjevekovnu nacionalnu državu i visoka dostignuća njene civilizacije. Mnogi srednjevekovni zamkovi i gradovi bili su razoreni, mnoge crkve sravnjene sa zemljom a neke od njih pretvorene u džamije. Početkom 17-tog veka, monumentalni mauzolej cara Dušana, Sveti Arhanđeli (gde je bio sahranjen car Dušan) bio je potpuno uništen, a vredni polirani kamenovi od kojih je crkva bila sagrađena bili su iskorišćeni za gradnju Sinan-pašine džamije, koja i danas postoji u Prizrenu. Bogorodica Ljeviška, monumentalna zadužbina kralja Milutina je u 1756-oj pretvorena u džamiju i tek posle Prvog svetskog rata ponovo obnovljena u hrišćansku crkvu. Turska invazija i posledice turskog sukoba sa hrišćanskom Evropom, pogotovo posle opsade Beča 1683-će, značajno su izmenile etničku i demografsku sliku tog dela Srbije.
Pravoslavni Srbi bili su apsolutna većinska populacija sve do kraja 17-tog veka i Prve Seobe Srba 1690-te, nastale zbog poraza hrišćanske Evrope u borbi protiv Turaka i učešća Srba u toj borbi na strani hrišćanske Evrope. Turci su se smestili po gradovima a Albanci (u to vreme zvani Šiptari ) dolazeći iz planina današnje severne Albanije počeli su naseljavanje u manjim grupama po srpskim zemljama u graničnim delovima Metohije.
Do 18-tog veka nije uopšte bilo Šiptara (danas zvani Albanci) na Kosovu i Metohiji u većim grupama. U stvari, oni su počeli naseljavanje ovog regiona u 18-tom i 19-tom veku iz današnje severne Albanije. Kao dodatak tim novonaseljenim Šiptarima (danas zvani Albanci) u najvećem broju muslimanima ili preobraćenim u muslimane ubrzo posle naseljavanja na Kosovu, nastala je islamizacija Srba koja je dovela do velikih promena u kulturnom okruženju ovog regiona. Početkom druge polovine 19-tog veka, Turci su takođe naselili Čerkeze u ovoj oblasti. Uprkos svih ovih veštačkih demografskih promena, pravoslavni Srbi su činili skoro 50% totalne populacije koja je živela na Kosovu i Metohiji. U drugoj polovini 19-tog veka i početkom 20-tog veka srpska srednja klasa u Prizrenu, Peći, Prištini i drugim gradovima, bila je glavna pokretačka snaga urbanog i ekonomskog razvoja regiona. Novine "Prizren", bile su štampane i na srpkom i na turskom jeziku. 1871-ve Pravoslavna Teološka Škola osnovana je u Prizrenu. Tokom osamdesetih i devedesetih godina bio je osnovan veliki broj novih škola, kulturnih institucija i banaka. Tokom Drugog svetskog rata desilo se da su se zbile najdrastičnije promene u demografskoj slici Kosova. Tokom nacističke okupacije veliki broj Srba je bio ubijen i isteran sa Kosova i Metohije, a sa druge strane nacisti su preselili skoro 100 000 Albanaca iz Albanije na Kosovo. Posle Drugog svetskog rata, umesto podsticanja tolerancije, međusobnog razumevanja i multikulturnih vrednosti, agresivni šovinizam Albanske etničke manjine bio je odgovoran za etničko čišćenje 300 000 Srba sa Kosova i Metohije. To je razlog zašto je priroda kulture u jednom od najvažnijih centara hrišćanske civilizacije bila tako drastično izmenjena.

Pitanje etnogeneze i nacionalnog porekla danas je postalo predmet političke mistifikacije. To je posebno prisutno na Balkanu, gde skoro sve etničke grupe ili nacije pokušavaju da dokažu da imaju drevno poreklo: postoje mišljenja i knjige prema kojima Srbi tvrde da su "najstariji narod", Hrvati da su potomci Etruraca, Slovenci da potiču od antičkog plemena Veneta, Albanci da vode poreklo od Ilira, Tračana ili Pelazga. Sve ove u osnovi rasističke teorije stvorene su da dokažu tvrdnju da svaka od tih nacija ima jače pravo na teritorije, ali sve su one bazirane na pretpostavkama i fikciji, jer u potpunosti nedostaju pouzdani istorijski izvori.
Prvi period u kome se istorija područja Kosova i Metohije može rekonstruisati sa izvesnom sigurnošću, uglavnom zahvaljujući franackim i vizantijskim izvorima, je rani srednji vek. Prvo pominjanje imena Srba u izvorima vezuje se za IX vek, dok su Albanci prvi put pomenuti u izvorima iz XI veka, što ne mora da znači da su se prvi naselili pre drugih, ili obratno. Jedini pouzdan podatak je da su Srbi slovenskog porekla, dok se o poreklu Albanaca još uvek raspravlja u nauci, i da su i jedni i drugi naselili teritoriju moćne vizantijske države mnogo pre nego što su po imenu pomenuti u istorijskim izvorima. Do XIII veka Albanci nisu predstavljali dovoljno jasan istorijski entitet, kao nomadski pastiri i gorstaci, dok su Sloveni uglavnom bili zemljoradnici i nastanjivali se u ravnicama i rečnim dolinama u blisko povezani sa vizantijskom državom, naročito pošto su prihvatili hrišćanstvo relativno rano.
Prve srpske male feudalne države 10-og i 11-og veka težile su Kosovu. Prva mocna srpska država dinastije Nemanjića osnovana je u XIII veku sa centrom na području Kosova i Metohije, i zato Srbi smatraju ovu oblast svojim istorijskim srcem i drevnom otadžbinom. Ovo je nesumnjivo dokumentovano i vizantijskim izvorima i desetinama srpskih povelja i drugih pisanih dokumenata, kao i toponimima (imena mesta). Ovo područje je uskoro postalo političko, ekonomsko i kulturno srediste srpskog naroda. Srpsku pravoslavnu crkvu, kao nacionalno-versku organizaciju od rođenja države, proglasio je autonomnom (autokefalnom) 1219. godine sveti Sava Nemanjić, jedan od tri sina osnivača dinastije Stefana Nemanje čijeg drugog sina Stevana je krunisao papa za prvog srpskog kralja 1217. godine. Vodeći manastiri (Gračanica, Dečani, Bogorodica Ljeviška, Banjska, itd.) sagrađeni su tamo. Kada je srpska pravoslavna crkva uzdignuta na stepen patrijaršije 1346. godine, njeno sedište je uskoro postavljeno u gradu Peći (Pećka Patrijaršija) na Kosovu, koja je opstala do danas, zajedno sa hiljadama manastira. Zbog toga Srbi smatraju Kosovo i Metohiju za svoju "svetu zemlju".
Zapadni deo provincije Kosovo - Metohija, bila je direktno u nadležnosti srpske pravoslavne crkve u srednjem veku, i veći deo zemljišta tamo ostaje u vlašnistvu mnogih manastira ili crkve (ime ovog poseda je "metoh", i zato se ova oblast danas zove Metohija). Deo ove oblasti još uvek ima isti naziv - Metohija, koji albanska propaganda uporno izbegava da pomene. Srpska srednjevekovna država dostigla je svoj vrhunac za vladavine cara Dušana, koji je stvorio snažnu državu i proglasio čuveni Dušanov Zakonik 1349. godine, veliki pravni kodeks na srpskom jeziku.
Srpska država, zajedno sa vizantijskim carstvom, izgubila je svoju nezavisnost posle invazije Otomanskih Turaka. Najvažniji simbol srpske istorije je Kosovski boj koji se odigrao 28. juna 1389. Snažan otpor koji su Srbi pružili slomljen je u vojnom pogledu, ali smrti kneza Lazara i njegovih vojnika do danas su u svesti srpskog naroda ostali duhovna pobeda, smrt za "carstvo nebesko", herojska žrtva za ideale hrišćanske civilizacije i spas Evrope od Turaka. Kosovska bitka je zig srpskog nacionalnog identiteta i ključ za razumevanje njegove prošlosti i sadašnjosti.
Turska invazija je pokrenula velike etničke maše na Balkanu. Prva srpska migracija počela je u XV veku, iako nije bila previše izražena. U XVI veku zvanični turski izvori označili su pravoslavne hrišćane kao apsolutnu većinu nad muslimanima (Turci i preobraćeni Albanci). Za vreme turske vladavine većina albanskih plemena preobraćena je u islam (skoro 70%), oko 20% postalo je pravoslavno, dok je oko 10% prešlo u katoličanstvo. Ova stara podela utiče na albansku zajednicu čak i danas, pošto katolici žive u gradovima, dok su muslimani nastanjeni uglavnom u seoskim područjima. Urbani katolici teže da podrže mirna rešenja, dok ruralni muslimani čine jezgro tzv. OVK (oslobodilačka vojska Kosova).
Dve tzv. "velike migracije" pravoslavnih Srba sa Kosova i Metohije, obe predvođene srpskim patrijarsima, odigrale su se u XVII i XVIII veku, zahvatajući oko 200.000 ljudi. Srbi su se pridružili zajedničkoj evropskoj borbi protiv Turaka, ali nakon što su Turci porazili Austriju, pretrpeli su snažnu odmazdu od Turaka, tako da je mnogo njih moralo da napusti dedovinu. Migracije Srba iz oblasti Kosova i Metohije oslabile su srpski etnički element, i kasnije je to postala više-manje konstantna tendencija. Istovremeno, na početku XVIII veka, Albanci su počeli da prodiru u zemlje Južnih Slovena. Tokom XIX veka prvi put se srećemo sa pomenom "Velike Albanije". Zahvaljujući dugotrajnoj turskoj okupaciji od skoro pet vekova, Albanci koji su pretvoreni u muslimane su bili povlašćeni i uspeli su da preuzmu veliki deo srpskih istorijskih teritorija, dok su Srbi bili postepeno izgnani tokom mnogih godina terora pod turskim jarmom.
Posebno krajem XIX veka, posle Berlinskog kongresa od 1878. do 1912, sa teritorije tzv. "Stare Srbije" (istorijsko ime za region Kosova, Metohije i nekih susednih oblasti) Srbe su fizički eliminisali Turci, koji su ih oterali prvenstveno u novostvorenu nezavisnu srpsku državu. Za tih trideset godina oko 400.000 Srba napustilo je ovu oblast.
Posle Prvog svetskog rata, prva jugoslovenska država je stvorena 1918. godine, kao nastavak srpske države, i obuhvatala je Kosovo i Metohiju. U to vreme albanska populacija brojila je oko 180.000. Posle Drugog svetskog rata 1945. godine broj Albanaca se povećao, pošto su se neki od njih preselili iz Albanije u plodne doline Kosova i Metohije naseljene Srbima, uz pomoć italijanskog fašističkog okupatorskog režima i sila osovine za vreme rata.
Danas albanska propaganda tvrdi da ih ima skoro 2 miliona na Kosovu i Metohiji, što je očigledno preterano. Bitno je naglasiti da su Albanci bojkotovali prethodna tri popisa (1971, 1981. i 1991.), tako da su svojevoljno onemogućili odgovarajuću procenu broja Albanaca na Kosovu i Metohiji. Ali, činjenica je da je broj Albanaca mnogo veći nego pre Drugog svetskog rata. Razlog je taj, što većina Albanaca koji danas žive na Kosovu ne potiče ni od jedne od drevnih albanskih zajednica, već su to albanske izbeglice koje su našle svoj novi dom u pokrajini tokom rata u posleratnom periodu.
Jugoslovenski komunistički vođa Tito (koji je bio Hrvat poreklom), prisilio je hiljade Srba da napuste svoje domove da bi ostavili prostor za Albance, i bilo im je zabranjeno da zatraže natrag svoju imovinu ili da se vrate svojim kućama. Ovo je izvedeno specijalnim zakonom koji je donešen 1946! Sa druge strane, ohrabrivao je više Albanaca iz Albanije da dođu u pokrajinu Kosovo i Metohija (procenjeno je bar 300.000) i počeo da potpomaže ovaj narod kao etničku grupu. Zahvaljujući veoma visokom prirodnom priraštaju kao i daljim nekontrolisanim masovnim imigracijama, situacija se zaoštravala od sredine šezdesetih, pošto je albanska populacija na Kosovu i Metohiji dostigla skoro 75%. Tako je srpski narod sveden na status manjine.
U to vreme, Tito je ustanovio porez na nacionalni dohodak od 1% da bi potpomogao razvoj Kosova, ali ovo se uskoro pretvorilo subvenciranje blagostanja. Srbi na Kosovu su u to vreme morali da uče albanski od 7-og do 12-og razreda. Prema ustavu iz 1974. godine, u Saveznoj skupštini je bila delegacija koju su uglavnom činili Albanci sa Kosova, dok naprotiv nikakvi predstavnici iz Srbije nisu bili deo skupštine pokrajine Kosovo. Ipak, pored visokog stepena autonomije i punog učešća u srpskoj državnoj i jugoslovenskoj saveznoj vladi, od ranih osamdesetih Albanci su počeli da zahtevaju još veću autonomiju, odbijajući da govore srpski. Počeli su otvoreno da diskriminišu srpske stanovnike provincije, nadajući se da će oterati Srbe raznim vidovima nasilja, preuzimajući njihove kuće i zemlju po najnižim cenama.
"Tiho etničko čišćenje" srpske populacije od Albanaca tokom proteklih dvadeset godina ima za posledicu da danas Albanci tvrde da je 90% kosovske populacije albansko, što je takođe diskutabilno, pošto nije izveden ni jedan popis Albanaca već trideset godina zahvaljujući njihovom bojkotu. "Tiho etničko čišćenje" Kosova od strane Albanaca bio je poslednji korak pred stvaranje Velike Albanije. Niko od albanskih pregovarača na mirovnim pregovorima nije ni pokušao da sakrije da je njihov jedini cilj nezavisnost i odcepljenje Kosova i Metohije od Jugoslavije. Da ne spominjemo da bi to bio početak nove stranice svetske istorije: ako bi albanska manjina u jugoslovenskoj pokrajini Kosovo i Metohija dobila nezavisnost separatističkim ratom i formirala novu državu, bio bi to eksplicitan politički znak da destabilizacija drugih država od strane separatista ima šansu da bude uspešan.
Hodie mihi, cras tibi. Danas je u pitanju Kosovo i Metohija, sutra bi to mogla biti bilo koja druga zemlja. TUA RES AGITUR