Legenda o osnivanju Rima započinje razaranjem Troje (1184.g.pr.Kr.) i begom trojanskog junaka Eneje (prema mitologiji sin boginje Afrodite). Eneja je sa svojim vojnicima na nekoliko brodova preko Makedonije, Kartage i Sicilije stigao na talijansku obalu u potrazi za mesto na kojem bi mogli podići naselje. Prema predaji pristali su na područje Laurećana u blizini ušća reke Tiber u more. Tim je područjem upravljao kralj Latin. Rimski istoricar Tit Livije nudi dvije verzije razvoja događaja po dolasku Eneje. Prema prvoj Latin je izgubio bitku te je rodbinskim povezivanjem (dao ruku kćerke Lavinije) ponudio mir. Druga verzija priča o Latinu koji se sažalio nad tužnom sudbinom Trojanaca koji su ostali bez doma i dao im dozvolu da se nasele na njegovoj zemlji. Kao znak saveza oženio je kćer sa Enejom, a vojske su razmenile poklone. Trojanci su osnovali naselje kojem je Eneja u čast svoje žene dao ime Lavinium. Uskoro su ih napali susedni Rutulci s kraljem Turnom. Eneja je u želji da ujedini dva naroda svoje i podanike kralja Latina prozvao narodom Latina. U bitci koja je usledila Latini su izguli starog kralja i zadržali slobodu. Rutulci su zatražili savezništvo kod Etrušćana čijem je kralju Mezenciju smetalo jačanje novog grada Laviniuma. Eneja je u pogubnoj bitci izgubio život, ali su njegovi Latini odbili etrušćanski napad.

 

 

 

 

Granica između Latina i Etrušćana je bila na reci Tiber, a Enejini naslednici (iz braka sa Lavinijom) su tokom generacija koje su sledile proširili svoju vlast i osnovali nova naselja. Na obroncima brežuljka Alba Enejini naslednici su osnovali grad Alba Longa. Sredinom VIII. stoleća pr.Kr. kralj Alba Longe postaje Procas i nasljeđuje ga Numitor. No, njega s vlasti zbacuje mlađi brat Amulije. Amulije je dao pogubiti nećake (Numitorove sinove), a Numitorovu kćer Reu Silviju je zaredio za vestalku. Vestalke su polagale zavet nevinosti boginji doma i porodici Vesti. Amulije je na taj način pokušao iskoreniti vladarsku lozu svog brata. No, sam bog rata Mars se zaljubio i silovao Reu Silviju.  Iz te avanture rodili su se blizanci Romul i Rem. Prema pisanju Plutarha Romul je umro 717. godine pr.kr. u vremenu od 53 godine života. Prema tome možemo zaključiti da bi verovatna godina rođenja blizanaca mogla biti 771. Amulije je naredio da se dečaci utope u Tiberu, kako bi prekinuo Numitorovu naslednu liniju.

Tiber se u to vrijeme izlio iz svog korita i poplavio veće područje. Sluge koji su trebali odstraniti dječake jednostavno su ih sa košarom prepustili Tiberu u nadi da će se utopiti. No, košara se nasukala na preplavljene obale i dečaci su ostali na životu. Prema legendi tu ih je zaplakane pronašla vučica koja ih je podojila svojim mlekom. Prema nekim tumačenjima Latini su izraz "lupoe" koristili za vukove i za raspuštenice, pa je moguće da je neka žena "slobodnog morala" brinula za blizance te se to kasnijim prepričavanjima pretvorilo u vučicu. Ta je žena bila Acca Larentia, oženjena za kraljevskog svinjara Faustulusa, koji je prema legendi pronašao blizance. Verni kraljev sluga je blizance odgojio krijuci istinu o njihovom poreklu. Dječaci su rasli, naučili čitati i pisati, te su među ljudima slovili kao vredni i časni mladići. Rem je uskoro došao u sukob s Amulijevim pastirima te završio među njegovim zarobljenicima. Faustulus je spremao akciju oslobođanja te je Romulu otkrio sve tajne porekla. Nezadovoljni narod podigao je pobunu te ubio Amulija. Numitor je ponovno došao na vlast, a mladići su odlučili podići novo naselje u blizini mesta na kojem su odrasli.

 

U novo su naselje odlučili prihvatiti sve doseljenike i pružiti im zaštitu. Tako se broj stanovnika uveliko povećavao jer su pristizali dužnici, ubice i robovi begunci. Kako se naselje proširilo Romul je svoj deo nazvao Roma Quadrata, dok je Rem na brežuljku Aventinu uzeo deo zemljišta i nazvao ga Remonium. Kako bi utvrdili ko će od njih dvoje imati glavnu reč dogovorili su da će pobednik biti onaj tko ugleda više ptica u letu. Sreća se osmijehnula Romulu koji ih je ugledao 12, dvostruko više od Rema. Jednom drugom prilikom Romul je započeo kopati temelje budućeg obrambenog zida. Rem se počeo rugati takvim temeljima te ih je preskočio. Romul ga je napao u ubio u borbi. Kao datum osnivanja Rima uzima se datum 21.april 753.g.pne.

 

 

Arheološka istraživanja su pokazala da su Latini već u X.st.pr.Kr. na lijevoj obali Tibera na sedam brežuljaka podigli nekoliko naselja. Tim su naseljima u VI.veku pr.ne. vladali moćni Etrušćani. Verojatno oko 575. godine pr.ne. Latini su oko svojih naselja podigli zidine i tako spojili naselja u jedan grad kojeg su prozvali Rim.