Teuta (Tefta) bila je ilirska kraljica koja je vladala od 231. p. n. e. do 228. p. n. e..
Nakon smrti svog muža Agrona koji je osnovao Ilirsko kraljevstvo Teuta je vladala kraljevstvom umesto svog maloletnog posinka Pinnesa.
U Oglavku i Koščaku (odmah kraj mesta Sućuraj), prema još uvek živoj narodnoj predaji, nalazili su se dvori ilirske kraljice Teute, koja je ovdje živjela. Ona je započela zidati grad na mestu gdje se sada nalazi Sućuraj, ali ga nije uspela dovršiti, jer je izgubila rat protiv Rimljana.
Za vreme vladavine njeni gusari držali su pod nadzorom promet jadranskim i jonskim morem i vršili teror nad svim brodovima. Rimski se saveznici žale na gusarenje u istočnojadranskim vodama pa Rimljani šalju poslanstvo Teuti - braću Gaja i Lucija Korunkanija u pratnji isejskoga Grka Kleemporosa. Teuta daje obećanje da njena flota neće napadati rimske brodove, ali da ne može nadzirati ponašanje i gusarenje svojih podanika jer je to njihova privatna stvar. Poslanici su negodovali, a jedan je od njih ubijen na povratku negde u isejskim vodama. Rimljani nisu odmah reagovali ali vojnom intervencijom. Teuta u međuvremenu napada Dirahij (Drač), ali bez uspjeha te kreće na Korkyru (Krf) koju osvaja i na kojoj ostavlja podanika Dimitrija Farskoga. Nakon toga Teutina vojska kreće ponovno na dirahij, a prema Korkyri se upućuje rimska flota pod vodstvom Gneja Fulvija Centumala.
Bilo je to 229. p. n. e., rimska je vojska brojila 20.000 vojnika, 2000 konjanika i 200 ratnih brodova koji su krenuli protiv Teute i to je bio početak prvog rimsko-ilirskoga rata. Nakon izdaje zapovednika ilirske mornarice Dimitrija (Demetriusa) Teuta je bila prisiljena na predaju. Morala je odstupiti s prestola u korist malodobnog Pinnesa i prihvatiti uslove o miru koji su bili vrlo pogubni za ilirsku kraljevinu, a uključivali su zabranu kretanja ilirskim brodovima južnije od Lissosa (Lješa).
Najviše podataka o Teuti beleži grčki istoricar Polibije. Njegovim se tekstom pislužio Dimitrije Demeter za dramu Teuta.
Najstariji tragovi života ljudi u Boki kotorskoj pronađeni su u njezinu severnom delu. Na području zaleđa između Risna i Perasta utvrđeno je nekoliko praistorijskih nalazišta iz razdoblja neolitika (mlađe kameno doba). Najbolje je arheološki istraženo nalazište jama Spila iznad Perasta, gde je otkriveno mnogo neolitičkoga keramičkog posuđa. Iz istog je doba i crtež jelena, koji se nalazi na steni u selu Lipci nadomak Risnu. Osim tih dvaju nalazišta ostala utvrđena nalazišta na tom području nisu istražena i predstavljena javnosti.
Risan je jedno od najstarijih naselja u zalivu koje su ljudi nastanjivali zbog najbolje povezanosti s unutrašnjošću. Ilirsko pleme Risoniti prodrlo je u tom delu obale na more i tu ustrojilo naselje, koje je po njima dobilo ime. Središte ilirskog naselja bila je gradina koja se nalazi iznad današnjeg Risna. Naselje se prvi put spominje sredinom 3. st. pr.n.e. u doba države ilirskoga plemenskog saveza pod vodstvom plemena Ardijejaca. Nakon smrti kralja Agrona, tvorca tog plemenskog saveza, vodstvo saveza preuzela je njegova žena, kraljica Teuta. Za Teute ilirsko naselje Risan doživljava vrhunac kao glavno gospodarsko i prometno središte ilirske države. Iz Risna je vodio najpogodniji put u zaleđe, a samo naselje postalo je čvorište puteva. Teuta je vrlo često boravila u Risnu i tu primala predstavnike Grka i Rimljana. Ilirsko pleme Risoniti kovalo je u naselju vlastiti novac, koji je otkrio slavni engleski arheolog Arthur Evans.
Kraljica Teuta nastojala je osigurati taj deo zaliva pa je prema legendi samo nekoliko kilometara istočno od Risna naselila deo plemena Pirusta iz severne Albanije, po kojima sadašnje naselje Perast nosi ime. Zadatak tih Pirusta bio je držati kulu na današnjem otoku Sv. Juraj, nasuprot tesnacu Verige, najužem delu zaliva, te tako braniti ulaz u zaliv.
Risan je bio polazna tačka mnogih gusarskih pohoda Ilira kojima su oni ugrožavali grčko-rimske trgovačke puteve na Jadranu. Godine 229-228. pr.n.e. izbio je prvi ilirski rat, u kojem su Rimljani odlučili zaustaviti širenje moći Teutine ilirske države. Nakon pretrpljenog poraza od Rimljana, prema legendi, kraljica Teuta sklonila se u Risan i našla smrt u moru pred naseljem. Na mjestu uza samu obalu gde se kraljica navodno bacila u more nalazi se danas hotel koji nosi njezino ime i najepše uređena plaža u unutrašnjem delu bokokotorskog zaliva.
Nakon kratkotrajne stagnacije Risan ponovno doživljava oporavak početkom hriršćanske ere kao rimsko naselje. Naselje je pod rimskom vlašću steklo položaj municipija, a u izvorima se spominje kao Rhizon ili Resnium, a Rimljani su zbog važnosti grada celi zaliv nazivali Sinus Rhizonikus (Risanski zaljev). Kroz 1. i 2. st. naselje doživljava vrhunac kao lučko-trgovačko središte za vezu s romaniziranim Ilirima. Zbog plodne zemlje i povoljne klime Rimljani su u okolici Risna počeli organizovati poljodelsku proizvodnju u okviru svojih gospodarstava (vila rustica). Preko Risna proizvedeni proizvodi na tim gospodarstvima otpremali su se u druge delove Rimskog Carstva. Posebno su bile cenjene smokve, maslinovo ulje i vino iz zaliva.
O bogatstvu antičkog Risna svedoče arheološki nalazi rimskih vila na polju Carine severno od središta današnjeg Risna. Posebna su vrednost mozaici pronađeni u ruševinama vila. Najveći je deo mozaika višebojan i ornamentariziran, a samo je na jednom mozaiku prikazan lik. Reč je o mozaiku koji u središtu prikazuje boga sna Hipnosa, sina božice noći Nikte, kako blaženo počiva na postelji. Mozaik potiče iz 3. st. i prema istoricarima umetnosti jedini je do sada pronađeni prikaz boga Hipnosa u rimskoj umetnosti.
